در ابتدای راهْ اکثر افرادی که قصد تولیدمحتوای آموزشی دارند، دچار سردرگمی و وسواس هستند. بررسی رقبا اگر با ذهنیت درست و مثبتی انجام شود می‌تواند کمک‌کننده باشد، در غیر این صورت این خطر را دارد که فرد را در دام کامل‌گرایی یا تکرار کار دیگران بیندازد.
پس قبل از آغاز تحلیل رقبا، لطفا به این خودآگاهی برسید که با بررسی رقبا، قرار است فقط دید اولیه‌ای نسبت به آنچه مخاطبِ شما ممکن است از پنجره‌های دیگری غیر از پنجره شما ببیند پیدا کنید.
در واقع می‌خواهید بررسی کنید چه مواردی قبلا جواب داده، چه مواردی در کار رقبا هست که می‌توانید آن‌ها را بهبود دهید و حتی تبدیل به مزیت رقابتی خود کنید، و چه فرصت‌ها و تهدیدهایی برای آن‌ها وجود دارد که ممکن است در انتظار شما نیز باشد.
وقتی می‌خواهیم به‌عنوان یک مدرس مستقل، دوره‌ی آموزشی خود را تولید کنیم و به مخاطب ارائه دهیم، تنها اینکه در موضوع کاری خود متخصص باشیم کافی نیست. باید همزمان مهارت‌های دیگری را نیز در خود تقویت کنیم.
یکی از راه‌هایی که می‌توانیم این مهارت‌ها را پیدا کنیم و متوجه شویم باید در چه زمینه‌هایی توانایی‌هایمان را بهبود دهیم، این است که مسیر موفقیت دیگران را بررسی کنیم. این کار لزوما به این معنا نیست که اگر دیگری مسیری را رفته و به موفقیت رسیده، ما هم باید همان مسیر را طی کنیم؛ اما به ما کلیدهایی می‌دهد تا بتوانیم قفل ذهنمان را باز کنیم و با پیدا کردن الگوهایی که منجر به موفقیت شده، راه و روش منحصر بفرد خودمان را برگزینیم.
تحلیل SWOT
تحلیل SWOT یکی از ابزارهای مفید برای بررسی و ارزیابی موقعیت یک کسبوکار یا محصول در بازار است. این تحلیل به شما کمک می‌کند تا نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای خود و رقبایتان را شناسایی کنید.
در این مقاله، به شما آموزش می‌دهیم که چگونه تحلیل SWOT انجام دهید و از آن برای بهبود دوره‌ی آموزشی خود استفاده کنید. همچنین در پایان مقاله فایل اکسل مربوط به تحلیل SWOT برای دانلود گذاشته شده.
1. تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات
ابتدا باید اطلاعات جامعی درباره رقبای خود جمع‌آوری کنید. این اطلاعات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
دوره‌های آموزشی که ارائه می‌دهند
موضوعات و محتوای دوره‌ها
قیمت‌گذاری
بازخورد دانشجویان
استراتژی‌های بازاریابی
2.نقاط قوت (Strenghts)
نقاط قوت به مزایا و ویژگی‌های مثبتی اطلاق می‌شود که رقبای شما دارند. برخی از این نقاط قوت می‌تواند حول محور موارد زیر باشد:
کیفیت بالای محتوای آموزشی
تجربه و تخصص مدرسین
منابع و امکانات آموزشی پیشرفته
بازاریابی و تبلیغات موثر
3. شناسایی نقاط ضعف (Weaknesses)
این بخش به مشکلات و نقاط ضعف رقبای شما اشاره دارد. این نقاط ضعف می‌تواند در حیطه‌های زیر باشد:
قیمت بالای دوره‌ها
عدم پاسخگویی به نیازهای دانشجویان
محتوای آموزشی قدیمی و ناکافی
عدم وجود پشتیبانی مناسب
4. شناسایی فرصت‌ها (Opportunities)
فرصت‌ها به عوامل و شرایطی اطلاق می‌شود که می‌تواند به رشد و پیشرفت فرد یا بیزنس کمک کند. برخی از فرصت‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
نیاز بازار به دوره‌های آموزشی جدید
افزایش تقاضا برای مهارت‌های خاص
تکنولوژی‌های جدید و نوآوری‌ها
شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های جدید
5. شناسایی تهدیدها (Threats)
تهدیدها به عوامل و شرایطی اشاره دارد که می‌تواند به کسبوکار آسیب برساند. برخی از تهدیدها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
رقابت شدید در بازار
تغییرات سریع در فناوری و نیازهای بازار
نوسانات اقتصادی
تغییرات قوانین و مقررات
6. تحلیل و استفاده از نتایج
پس از شناسایی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها، باید این اطلاعات را تحلیل کنید و استراتژی‌های مناسب را برای بهبود دوره آموزشی خود طراحی کنید. برخی از اقداماتی که می‌توانید انجام دهید شامل موارد زیر است:
بهره‌گیری از نقاط قوت رقبای خود و بهبود آن‌ها در دوره خود
رفع نقاط ضعف رقبای خود و ارائه محتوای با کیفیت‌تر
استفاده از فرصت‌های موجود در بازار برای جذب دانشجویان بیشتر
مقابله با تهدیدها و برنامه‌ریزی برای مواجهه با آن‌ها
مثال‌های عملی
فرض کنید یکی از نقاط ضعف رقبای شما قیمت بالای دوره‌های آموزشی است. شما می‌توانید دوره‌ای با کیفیت بالا و قیمت مناسب‌تر ارائه دهید تا توجه مخاطبان را به خود جلب کنید. یا اگر یکی از فرصت‌ها افزایش تقاضا برای مهارت‌های خاص است، شما می‌توانید دوره‌هایی با تمرکز بر این مهارت‌ها ایجاد کنید تا نیاز بازار را برآورده کنید.
در ادامه مثال‌های بیشتری برای هر بخش از تحلیل SWOT ارائه می‌کنیم تا بتوانید بهتر با این روش آشنا شوید و آن را در طراحی دوره آموزشی خود به کار بگیرید.
نقاط قوت (Strengths)
کیفیت بالای محتوای آموزشی:
دوره‌هایی با منابع معتبر و به‌روز.
استفاده از ویدیوهای با کیفیت و تصاویر واضح.
تجربه و تخصص مدرسین:
مدرسینی با سابقه کاری طولانی و تخصص بالا.
ارائه دوره توسط افراد معتبر و شناخته‌شده در صنعت.
منابع و امکانات آموزشی پیشرفته:
دسترسی به نرم‌افزارهای جدید و کاربردی.
ارائه دسترسی به کتابخانه‌های آنلاین و منابع تحقیقاتی.
بازاریابی و تبلیغات موثر:
استفاده از شبکه‌های اجتماعی و تبلیغات هدفمند.
همکاری با اینفلوئنسرها و افراد تاثیرگذار در حوزه آموزشی.
نقاط ضعف (Weaknesses)
قیمت بالای دوره‌ها:
هزینه‌های سنگین برای دانشجویان.
عدم امکان پرداخت قسطی یا تخفیفات مناسب.
عدم پاسخگویی به نیازهای دانشجویان:
عدم ارائه پشتیبانی مناسب پس از دوره.
نبود فیدبک و ارزیابی منظم.
محتوای آموزشی قدیمی و ناکافی:
عدم به‌روزرسانی منظم محتوای دوره‌ها.
کمبود مثال‌ها و تمرینات عملی.
عدم وجود پشتیبانی مناسب:
عدم دسترسی به مدرسین برای سوالات و مشکلات.
نبود انجمن‌ها یا گروه‌های پشتیبانی.
بررسی فرصت‌ها و تهدیدها ممکن است کمی چالشی‌تر باشد و نیاز به توضیح بیشتری داشته باشد. سعی کردم با ذکر چند مثال، نحوه‌ی انجام آن را بیشتر باز کنم.
فرصت‌ها (Opportunities)
رقیب 1: آموزشگاه آنلاین A
حوزه آموزشی آموزشگاه A: فناوری و مهندسی
نیاز بازار به دوره‌های آموزشی جدید:
فرصت: آموزشگاه A می‌تواند با شناسایی و ارائه دوره‌های جدید در زمینه‌های پرطرفدار مانند هوش مصنوعی و یادگیری ماشین، به جذب دانشجویان بیشتری بپردازد.
اقدام: ارائه دوره‌های کوتاه‌مدت و متمرکز بر موضوعات روز، مثلاً دوره‌های 6 هفته‌ای در زمینه‌های تخصصی.
افزایش تقاضا برای مهارت‌های خاص:
فرصت: ارائه دوره‌های تخصصی در زمینه‌های برنامه‌نویسی پایتون و تحلیل داده‌ها می‌تواند جذب بیشتری داشته باشد.
اقدام: همکاری با شرکت‌های فناوری برای ارائه گواهینامه‌های معتبر به دانشجویان.
تکنولوژی‌های جدید و نوآوری‌ها:
فرصت: استفاده از واقعیت مجازی برای ایجاد دوره‌های تعاملی و جذاب.
اقدام: توسعه پلتفرم آموزشی با استفاده از فناوری‌های نوین و ارائه تجربه کاربری بهتر.
شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های جدید:
فرصت: استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغات هدفمند و ارتباط مستقیم با دانشجویان.
اقدام: ایجاد کمپین‌های تبلیغاتی در اینستاگرام و لینکدین برای جذب دانشجویان حرفه‌ای.
رقیب 2: آموزشگاه آنلاین B
حوزه آموزشی آموزشگاه B: کسب و کار و مدیریت
نیاز بازار به دوره‌های آموزشی جدید:
فرصت: ارائه دوره‌های مدیریتی و رهبری برای مدیران جوان.
اقدام: همکاری با مدارس کسبوکار برای ایجاد دوره‌های معتبر و شناخته‌شده.
افزایش تقاضا برای مهارت‌های خاص:
فرصت: تمرکز بر دوره‌های طراحی تجربه کاربری (UX) و رابط کاربری (UI).
اقدام: دعوت از متخصصان شناخته‌شده در این حوزه برای تدریس دوره‌ها.
تکنولوژی‌های جدید و نوآوری‌ها:
فرصت: استفاده از هوش مصنوعی برای ارائه محتوای شخصی‌سازی‌شده به دانشجویان.
اقدام: توسعه سیستم‌های یادگیری تطبیقی که براساس نیازها و پیشرفت دانشجویان محتوای آموزشی را تنظیم کند.
شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های جدید:
فرصت: بهره‌گیری از یوتیوب برای ارائه ویدیوهای آموزشی رایگان و جذب مخاطبان بیشتر.
اقدام: ایجاد کانال یوتیوب و انتشار ویدیوهای آموزشی کوتاه برای معرفی دوره‌ها.
تهدیدها (Threats)
رقیب 1: آموزشگاه آنلاین A
رقابت شدید در بازار:
تهدید: وجود رقبای جدید با قیمت‌های پایین‌تر و کیفیت مشابه.
اقدام: ارائه تخفیف‌ها و پیشنهادهای ویژه برای جذب و نگهداری دانشجویان.
تغییرات سریع در فناوری و نیازهای بازار:
تهدید: نیاز به به‌روزرسانی مداوم دوره‌ها و محتوای آموزشی.
اقدام: تشکیل تیم تحقیق و توسعه برای بررسی تغییرات بازار و تطبیق دوره‌ها با نیازهای جدید.
نوسانات اقتصادی:
تهدید: کاهش توان مالی دانشجویان و کاهش ثبت‌نام در دوره‌ها.
اقدام: ارائه گزینه‌های پرداخت قسطی و تخفیفات ویژه برای دوره‌های بلندمدت.
تغییرات قوانین و مقررات:
تهدید: تغییرات در مقررات آموزشی آنلاین که ممکن است نیاز به مجوزهای جدید داشته باشد.
اقدام: همکاری با نهادهای قانونی و تطبیق سریع با تغییرات مقررات.
رقیب 2: آموزشگاه آنلاین B
رقابت شدید در بازار:
تهدید: رقابت با آموزشگاه‌های معروف‌تر و با سابقه‌تر.
اقدام: تمرکز بر ارائه محتوای اختصاصی و منحصر به‌فرد که توسط رقبای دیگر ارائه نمی‌شود.
تغییرات سریع در فناوری و نیازهای بازار:
تهدید: نیاز به سرمایه‌گذاری زیاد برای به‌روزرسانی پلتفرم‌های آموزشی.
اقدام: ایجاد همکاری با شرکت‌های فناوری برای به‌روزرسانی و توسعه پلتفرم‌ها.
نوسانات اقتصادی:
تهدید: کاهش درآمدها و بودجه‌های آموزشی در صورت رکود اقتصادی.
اقدام: ارائه دوره‌های کوتاه‌مدت و با قیمت مناسب برای جذب دانشجویان در دوره‌های اقتصادی سخت.
تغییرات قوانین و مقررات:
تهدید: تغییرات در مقررات آموزشی که ممکن است منجر به افزایش هزینه‌ها و پیچیدگی‌های اجرایی شود.
اقدام: داشتن تیم حقوقی برای بررسی و تطبیق سریع با قوانین جدید.
نتیجه‌گیری
تحلیل SWOT یک ابزار قدرتمند برای شناسایی مزایا و معایب رقبای شما و ایجاد استراتژی‌های موثر برای بهبود دوره آموزشی شماست. با انجام این تحلیل، می‌توانید به درک عمیق‌تری از بازار و نیازهای دانشجویان برسید و دوره‌ای با کیفیت‌تر و جذاب‌تر ارائه دهید.
با بررسی این موارد در کسبوکار رقبای خود می‌توانیم برای ایجاد وجه تمایز در دوره‌ی آموزشی خود ایده‌‌های کارآمدتری بدهیم. مثل همیشه تاکید پروچیستا بر نوشتن است. نوشتن باید اولین عادت مدرس برای شناخت خودش باشد؛ نوشتن ابزاری است که به شما وضوح می‌دهد و تنها جایی است که مغز شما بدون نگرانی، امکان حرف زدن پیدا می‌کند. نوشتن شما را با آنچه در درونتان می‌گذرد آشنا می‌کند و کمک می‌کند ذهنتان را از آشفتگی درآورید و به دانسته‌هایتان ساختار دهید. حالا زمان آن است که کمی درباره‌ی رقبایمان بنویسیم.
برای اینکه کار تحلیل رقبا برای شما آسان‌تر شود، یک قالب تحلیل SWOT همراه با آیتم‌هایی که بهتر است برای بررسی رقیب‌هایتان در نظر بگیرید تهیه کرده‌ام که می‌توانید از لینک زیر آن را دانلود کنید.
برای دانلود قالب تحلیل SWOT اینجاکلیک کنید مقاله پیشنهادی این هفته
در برند آموزشی خود تمایز ایجاد کنید
کسبوکار آموزشی
به عنوان یک مدرس، بهترین روش برای اینکه به یک متخصص بی‌نظیر و متمایز در حوزۀ کاری خود تبدیل شویم چیست؟ چطور می‌توانیم یک ویژگی درخشان در خود ایجاد کنیم که به عنوان وجه تمایز و برگ برندۀ ما عمل کند؟
